Güneş, dünyadaki tüm canlılar için yaşam enerjisi, bunu biliyoruz. Güçlü bir D vitamini kaynağı olarak kemiklerimize ve bağışıklık sistemimize olan olumlu katkıları tartışılmaz. Ancak Güneş’in radyoaktif özellikte olan ve cildimize zarar veren UV ışınları içerdiğini de biliyoruz. Bu ışınlar aslında Dünya’daki canlılığın kaynağı. Ancak cildimize yaptığı etki için aynısını söylemek zor. UV ışınlar, belli miktarda ve doğru açıyla derimize temas ettiğinde, derinin alt tabakasındaki yaşlanma etkilerini artırıyor. Bu da, uzun vadede geri dönüşü zor olan bazı cilt hastalıklarını da beraberinde getiriyor.
Güneş kreminin önemi cildiniz güneş ışığı sebebiyle lekelenmeye başladığında ortaya çıkıyor. Zira güneş lekeleri hem estetik anlamda kötü hem de uzun vadede cildimiz için zararlı. Hatta bazen bu lekelerden kurtulmaz son derece zahmetli ve maliyetli bir tedavi gerektirebiliyor. Bu sebeple durumun buralara kadar gelmesini istemiyorsanız, güneşe maruz kalmadan önce kendinize ve sevdiklerinize güneş kremi sürerek Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunun!
Güneş kremi cildi güneş ışınlarından, özellikle zararlı UVA ve UVB türlerine karşı koruyup, radyasyonun etkilerinin cilde geçmesini engelleyen ürünlerdir. Özellikle güneşin daha dik açıyla yeryüzüne geldiği sıcak mevsimlerde cilt sağlığı için tercih edilir ancak güneş kremlerinin sadece yaz mevsiminde değil kış mevsiminde de kullanılması tavsiye edilir. Bu nedenle cilt tipinize uygun bir güneş kremini tüm yıl boyunca kullanabilirsiniz.
Güneş Kremi Ne İşe Yarar?
Güneş kremi öncelikle mevcut cilt yapısının zararlı güneş ışınları ile deforme olmasının önünü kapatır. Güneş Kreminin yararları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Cildi zararlı Güneş ışınlarına karşı korur.
- UVA ışınlarının radyasyon riskinin yüksek olması ve UVB ışınlarının genetiği içeren DNA yapısına hasar vermesi cilt kanserini tetikleyebilir. Bu durumu engelleyerek cilt kanserine yakalanma riskini en aza indirger.
- Düzenli kullanımlarda kırışıkları ve ince çizgilerin oluşumunu engeller.
- Melanin renk pigmentlerinin salınımını kontrol ederek cilt lekelerinin oluşumunun önüne geçer.
- Güneş yanıklarını önler ve soyulma problemlerini azaltır.
- Kolajen ve hyaluronik asit dengesinin hasar görmeden korunmasını sağlar. Böylece, cildin elastikiyetini korur.
- Güneş cildi kurutarak su kaybına neden olur. Kremler sayesinde cilt üzerinde bariyeri güçlendirilir ve nem dengesi sağlanır.
Güneş Kremi Çeşitleri Nelerdir? Güneş kremi fiziksel, kimyasal ve hibrit olmak üzere 3 çeşide sahiptir. Filtre farkına dayanan koruyucu çeşitlerinin kendine özgü avantajları yer alır.
Fiziksel koruyucuların özellikleri aşağıdaki gibidir:
- İçeriğinde titanyum dioksit veya çinko dioksit gibi mineraller bulunur.
- Cildin alt katmanına geçmeden UVA/UVB ışınlarını cildin üzerinden yansıtarak korur.
- Sürüldüğü bölgede terleme ve diğer sıvı ile müdahale edildiğinde akma gözlemlenebilir. Bu nedenle, tam koruma için kısa süreli olarak yenilenmesi önerilir.
- Cildin altına nüfus etmediği için gözeneklerde tıkanma oluşturmaz.
- Eğer, hızlı bir şekilde güneşe çıkılacak ise pratik koruma için önerilebilir.
Kimyasal koruyucu özellikli güneş kremlerinin avantajları aşağıdaki gibidir:
- UVA/UVB ışınlarını yansıtan moleküller cilt altında emilerek işlev sağlar.
- İçeriğinde, avobenzone, oxybenzone, benzophenone-3, diethylamino hydroxybenzoyl Hexyl Benzoate gibi maddeler bulunur.
- Cilt altında etki gösterdiği için en az 20-30 dakika öncesinde cilde sürülmesi gerekir.
- Homojen yapısı sayesinde kolay dağılır, pürüzsüzlük hissi verir.
Bebek ve Çocukları da Unutmayın!
Bebek ve çocukların cilt tabakası yetişkinlerinkinden çok daha hassas bir yapıya sahip. Dolayısıyla onların güneş ışınlarından korunması, bizimkine kıyasla çok daha önemli. Bebekleri ve çocukları güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korumak için onların yaşına uygun doğru ürünleri kullanmak gerekiyor. Zira bu ürünler geniş spektrumlu olarak hem UV-A hem UV-B koruması içeriyor. Ayrıca ürünlerin güneş koruma faktörü ise SPF 15 ile 50 arasında olmalı. SPF 50 ve üzeri çeşitler için henüz yeterli bir bilimsel araştırma bulunmadığı için şimdilik onlardan uzak durmakta yarar var. Ayrıca bebek ve çocuk güneş kremlerinin içeriğinde oksibenzon maddesinin olup olmadığını da mutlaka kontrol edin. Bu madde çocuğunuzun hormonal dengesine zarar verebileceği için kullanımı uygun değildir. Onun yerine çinko-oksit ve titanyum oksit içeren güneş kremlerini kullanmanızda fayda var. Ayrıca güneş kremlerini çocuğunuz güneşe çıkmadan en az 15-20 dakika önce sürmeli ve her iki saatte bir kremi tazelemelisiniz.
UVA: “AGEİNG” (YAŞLANMA) VEYA “ALLERGİE” (ALERJİ) ”NİN A’SI
UVA ışınları, ozon tabakasından direkt bir şekilde geçerek dünyaya ulaşan güneş ışınlarıdır. Bulutlardan ve camdan geçebilme, derinin alt tabakasına etki etme özellikleri olduğu için, UVA ışınlarından korunmak için yaz-kış güneş kremi kullanmak gerekir. Cildin uzun vadede yaşlanma etkileri ve reaksiyon gösterme gibi etkileri vardır.UVA ışınları cildin erken yaşlanmasından sorumludur. Yıl boyu hatta bulutlu günlerde bile etkisini gösteren UVA ışınları dünya yüzeyine yansıyan ultraviyole ışınlarının %95’ini oluşturur. Bu inatçı ışınlar bulutlardan ve camlardan geçip epidermisten içeri sızabilmektedir.
Güneş yanığına neden olan UVB’nin aksine UVA ışınları her ne kadar ağrı yapmasa da zararsız da değildir. Cildin derinlerine nüfuz ederek dermisteki (cildin alt katmanı) hücrelere ulaşırlar. Bu ışınlar serbest radikaller üreterek uzun vadede cilt hasarlarına yol açabilirler, bunlar:
- Foto yaşlanma: Cildin destek yapılarının (elastin ve kolajen lifleri) değişime uğramasıyla cilt gevşeyip sıkılığını kaybeder ve kırışıklıklar ortaya çıkar.
- Güneş intoleransı: Yaygın olarak güneş alerjisi olarak bilinir (kızarıklık, kaşıntı, polimorf ışık erüpsiyonu).
- Pigmentasyon bozuklukları: (hamilelik maskesi, koyu lekeler).
- Cilt kanseri oluşumu.
UVB: “BURNS” (YANIK) VEYA “BRONZED SKİN” (BRONZLAŞMIŞ CİLT) İN B’Sİ
UVB ışınları ise ozon tabakasından yüksek oranda süzülerek ulaşırlar. Cildin üst tabakasına etki ederek ilk etapta cildin bronzlaşmasına ve yanıklara neden olan bu ışınların etkisi uzun süreli değildir. Günün saatine, mevsime ve ekvatora olan konuma göre yoğunlukları artar. Bulutlar arasından ve camdan çok fazla süzülmezler.
UVA ışınları cildin erken yaşlanmasına neden olurken UVB ışınları yanıklardan ve bronzlaşmadan sorumludur. Her ikisi de cilt kanseri riskini arttırır. Uzun UVA ışınları, özellikle cilde derinlemesine nüfuz eden ve koyu pigment lekeleri, güneş alerjisi ve erken yaşlanma gibi sorunlara neden olan UVA ışınlarının bir alt grubudur. Etkili bir koruyucu UVA, UVB ve uzun UVA ışınlarını filtrelemelidir. UVB ışınları için SPF değerine UVA için ise PPD değerine bakarak güneş korumanızın ne kadar güçlü olduğunu anlayabilirsiniz.
UVB ışınları, dünyaya ulaşan UV ışınlarının yalnızca %5’ini oluşturur. UVA ışınlarının aksine, bulut ve camlardan geçemezler ancak epidermise nüfuz edebilirler. Bronzlaşma, güneş yanıkları, güneş alerjisi ve cilt kanserlerinden sorumludurlar.
UZUN UVA NEDİR?
HEP VAR OLAN GÖRÜNMEZ TEHLİKE
Tüm yıl boyunca, farkında olmadan sürekli uzun UVA ışınlarına maruz kalırız. Buna pasif maruziyet denir. Bu güneş ışınları bulutlardan ve camlardan geçer hatta epidermisten dermise (cildin derin tabakası) kadar girebilir.Uzun UVA ışınları tüm UV ışınlarının %75’ini oluşturur, dolayısıyla iyi bir güneş koruyucusu, geniş spektrumlu UVA-UVB ışınlarından uzun UVA ışınlarına kadar koruma sağlamalıdır.
GÜNEŞ KORUYUCULARI ÜZERİNDEKİ SAYILAR NE İFADE EDİYOR?
UVB KORUMASI: SPF SİSTEMİ
UVB koruması SPF (güneş koruyucu faktör) adlı bir sistem ile ölçülür. Güneş yanıklarını önlemek için doğru SPF’yi tercih etmelisiniz. Tüm güneş koruyucu ürünlerin üzerinde belirtilen bu SPF’nin dört farklı koruma düzeyi vardır: düşük (6 -10 faktör), orta (15 -25 faktör), yüksek (30 -50 faktör) ve çok yüksek (50+ faktör). Peki bu SPF numaraları ne ifade ediyor?
Bir örnek ile açıklayalım:
Diyelim ki Ayşe açık tenlidir ve normalde yanmadan güneşte 10 dakikaya kadar kalabiliyor.
Cildine SPF 10 faktörlü bir ürün uygularsa, yanma süresi koruma faktörü ile çarpılır, yani güneşin altında yanmadan 10 x 10 = 100 dakika kalabilecektir.
UVA KORUMASI: PPD SİSTEMİ
UVA koruması, koruma derecesini ölçmek için PPD (kalıcı pigment koyulaşması) adında kendi sistemine sahiptir. SPF’de olduğu gibi, yüksek bir PPD, UVA ışınlarının zararlı etkilerine karşı daha güçlü ve daha uzun süre koruma anlamına gelir. Bu sistem, SPF sistemi ile aynı şekilde işler, dolayısıyla 10 değerinde bir PPD, güneş korumasız bir cilde kıyasla kızarıklığı yaklaşık 10 kat geciktireceğini ifade eder. Ve tekrar ediyoruz, güneş koruyucuları söz konusu olduğunda “more is more” ifadesini hatırlayın, yani ne kadar çok ürün uygularsanız o kadar çok korunursunuz.
FARKLI FOTOTİPLER
GÜNEŞ IŞINLARINA KARŞI FARKLI TEPKİLER VERİR
Fototipiniz, cildinizin güneşe nasıl tepki verdiğini yansıtan bir sınıflandırmadır. Altı çeşit fototip vardır:
- Fototip I: Çok açık, çok çilli cilt tipidir. Hiç bronzlaşmaz ve ciltte hep güneş yanığı olur.
- Fototip II: Açık tenli, çilli cilt tipidir. Bazen hafif bronzlaşsa da ciltte hep güneş yanığı meydana gelir.
- Fototip III: Açıktan buğdaya dönük cilt tipidir. Orta seviyede bronzlaşır ve ciltte bazen güneş yanığı meydana gelir.
- Fototip IV: Buğday tenli, çilsiz cilt tipidir. Yoğun bir şekilde bronzlaşır, ciltte hiç güneş yanığı olmaz.
- Fototip V: Koyu, çilsiz cilt tipidir. Çok yoğun bir şekilde bronzlaşır, ciltte hiç güneş yanığı olmaz.
- Fototip VI: Çok koyu, çilsiz cilt tipidir. Ciltte hiç güneş yanığı olmaz.
ÖZLEM SARIKAYA
